Podstawową wiedzę na temat lokalizacji stref w polskiej przestrzeni powietrznej pilot uzyska studiując mapę do lotów VFR. Należy zwrócić uwagę na to, że obok stref stałych (CTR, MCTR, TMA, MTMA, EP R, EP P, ADIZ) znajdują się na niej także strefy elastyczne (TSA, TRA, MRT, EP D, ATZ), które są aktywne o ile zostały zamówione przez ich użytkownika [w przedziałach czasu i wysokości opublikowanych w planie wykorzystania przestrzeni powietrznej – AUP]. Strefy TRA, ATZ dopuszczają możliwość przelotu w czasie ich aktywności. Warunkiem jest jednak uzgodnienie takiego przelotu na właściwej częstotliwości radiowej. Strefy TSA, MRT, EP D bezwzględnie należy omijać.
Istotne jest by upewnić się czy mapa, z której korzystamy jest aktualna. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej raz w roku wydaje papierową mapę 1:500000 ICAO do lotów VFR. Zwykle odbywa się to na przełomie kwietnia i maja, wkrótce po wprowadzeniu zmian w przestrzeni powietrznej planowanych na dany rok.
W serwisie amc.pansa.pl możemy zapoznać się z planem wykorzystania przestrzeni powietrznej (AUP) na dzień bieżący oraz kolejny. W zakładce AUP/UUP dostępny jest plan w formie mapy oraz w formie tekstowej.
To, kiedy strefy elastyczne będą aktywne i w jakim przedziale wysokości, możemy sprawdzić przed lotem telefonując do ASM-3 lub sprawdzić w serwisie internetowym AMC, gdzie znajdziemy AUP – plan użytkowania przestrzeni powietrznej na dany dzień lub na dzień następny.
Zalecaną metodą jest jednak telefon do ASM-3, gdzie po podaniu lotniska startu i lądowania, punktów zwrotnych, planowanych: wysokości lotu, godziny startu i lądowania zostanie przeprowadzona analiza dostępności przestrzeni powietrznej z uwzględnieniem najnowszych potwierdzeń lub rezygnacji z zamawianych stref.
Telefon do AMC-3: (+48) 22 574 57 33
Serwis internetowy AMC (PAŻP) – amc.pansa.pl
Należy mieć świadomość, że części stref elastycznych, o których dowiemy się w ASM-3 lub w AUP nie ma co szukać na mapie VFR. Chodzi tu o niektóre strefy TSA i TRA powoływane jednorazowo zwykle na potrzeby ćwiczeń wojskowych bądź sportów lotniczych. Informację o lokalizacji tych stref i związanych z nimi ograniczeniach znajdziemy w AIP Polska, AIP VFR lub AIP MIL. Strefy te opublikowane są w suplementach do AIP i odnoszą się do rozdziału ENR 5.
Należy zwrócić uwagę, że zawartość ENR 5 – a więc i suplementów do tego rozdziału różni się – jest inna w AIP Polska, AIP VFR i AIP MIL.
Ponadto, informacje szczegółowe dotyczące:
– lotnisk obsługujących ruch VFR znajdują się w AIP VFR AD4.
– zasad składania planów lotu znajdują się w AIP Polska ENR 1.10. (AIP VFR ENR 1.5),
– procedur nastawiania wysokościomierza znajdują się w AIP Polska ENR 1.7 (AIP VFR ENR 1.4),
Zawartość poszczególnych AIP dostępna jest:
– w internetowym serwisie PAŻP (ais.pansa.pl zakładka „publikacje”)
– w serwisie EAD (ead.eurocontrol.int) zapewnianym przez Eurocontrol.
Szereg kluczowych dla możliwości wykonania lotu informacji znajduje się w depeszach NOTAM. Są to np. informacje dotyczące:
– ostrzeżeń nawigacyjnych związanych z pewną aktywnością lotniczą odbywającą się w przestrzeni niekontrolowanej,
– ograniczeniach w dostępności lotnisk i lądowisk
– ograniczeniach w pracy pomocy nawigacyjnych
Zestawienia NOTAM zawierające depesze dla wybranych lotnisk (startu, lądowania, zapasowych) oraz depesz trasowych dla FIR Warszawa dostępne są:
– poprzez zamówienie w Biurach Odpraw Załóg
Telefon: (+48) 22 574 71 73,
Fax: (+48) 22 574 71 88,
E-mail: aro@pansa.pl
– w serwisie EAD (ead.eurocontrol.int) zapewnianym przez Eurocontrol.
W polskiej przestrzeni powietrznej obowiązuje składanie planów lotów na lot VFR:
– odbywających się choćby we fragmencie w przestrzeni kontrolowanej,
– nocny poza bezpośrednim sąsiedztwem lotniska,
– do strefy identyfikacji obrony powietrznej (ADIZ),
– z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej polskiej (z wyłączeniem krajów grupy Schengen nie wymagających FPL na loty międzynarodowe VFR, a więc Niemcy, Czechy, Słowacja).
W polskiej przestrzeni powietrznej dopuszcza się składanie planów lotów z powietrza (AFIL), przy czym:
– wymaga się od pilota podania informacji do wszystkich rubryk formularza planu lotu,
– może to być niewykonalne ze względu na zasięg łączności radiowej na małych wysokościach oraz natężenie transmisji.
Dlatego zdecydowanie zaleca się złożenie planu lotu jeszcze przed lotem.
W polskiej przestrzeni powietrznej dopuszcza się zamykanie planów lotów z powietrza, o ile pilot przewiduje trudności wykonania tego po lądowaniu. Zgodnie z przepisami SERA możliwe jest to tuż przed lądowaniem. Rekomendowanym rozwiązaniem jest jednak zamykanie planu lotu już po lądowaniu. Daje to służbom ruchu lotniczego pewność wiedzy o tym, że odbyło się ono bezpiecznie. Jest to szczególnie istotne w odniesieniu do lotów międzynarodowych, po których zakończeniu wysyłana jest depesza o lądowaniu do służb ruchu lotniczego krajów, przez które odbywał się lot.
Zwracamy uwagę, że w związku z wymogiem dotyczącym warunków zamykania planu lotu z powietrza nałożonym przez SERA (zamknięcie planu lotu z powietrza może się odbyć tuż przed lądowaniem) w praktyce nie wykonalne jest składania odcinkowych planów lotu na fragment trasy.
W sprawie planów lotów (składanie planów lotów, opóźnianie, potwierdzanie przyjęcia, zamykanie) należy kontaktować się z Biurem Odpraw Załóg
Telefon: +48 22 574 71 73,
Fax: +48 22 574 71 88,
E-mail: aro@pansa.pl
Adres AFS: EPWWZPZX
Przyjęcie planu lotu na lot w przestrzeni niekontrolowanej nie jest tożsame z ustaleniem braku kolizyjności jego trasy z elastycznymi i stałymi elementami przestrzeni powietrznej. Nie należy więc braku odrzucenia planu lotu utożsamiać z zatwierdzeniem trasy, ponieważ taka analiza (patrz powyższe punkty 1, 2, 3) planów lotu nie jest wykonywania po stronie Biura Odpraw Załóg. Leży ona w gestii dowódcy statku powietrznego.
W 2019 r. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej udostępniła pilotom serwis IWB (Internet Web Briefing). Serwis ten umożliwia zaplanowanie trasy, sprawdzenie zajętości przestrzeni powietrznej, zapoznanie się z NOTAM oraz AIP, a także składanie planów lotów.
Aby korzystać z IWB należy się najpierw zarejestrować podając numer lotniczej licencji/świadectwa kwalifikacji.
IWB dostępny jest pod adresem iwb.pansa.pl
